Sytuacja, w której lokal należący do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej nie posiada założonej Księgi Wieczystej, zdarza się sporadycznie. Zakup takiej nieruchomości jest możliwy, jednak warto wiedzieć, na co należy uważać.
W tym wpisie dowiesz się:
- Jakie ryzyko ponosisz nabywając lokal bez założonej Księgi Wieczystej
- Jakie informacje powinno zawierać zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej
- Jakie ponosisz ryzyko kupując lokal bez Księgi Wieczystej
- W jaki sposób może być obciążony lokal
- Jak sprawdzić, czy lokal jest wolny od długów
- Czy można założyć Księgę Wieczystą dla lokalu, nie należącym do Spółdzielni Mieszkaniowej
- Kiedy najlepiej złożyć wniosek do sądu o założenie odrębnej Księgi Wieczystej lokalu
- Jak wykorzystać fakt, iż dla lokalu nie jest prowadzona Księga Wieczysta
Spółdzielcze Własnościowe Prawo do Lokalu bez Księgi Wieczystej
Jeśli zdecydujecie się na zakup nieruchomości, dla której nie jest prowadzona Księga Wieczysta, skalkulujcie ryzyko, gdyż:
- nie jesteście chronieni prawem rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych
- stan prawny nieruchomości jest trudniejszy do weryfikacji
- musicie dysponować kompletem dokumentów nieruchomości umożliwiającym wam założenie księgi wieczystej dla lokalu
Ponadto ponosicie dodatkowe koszty związane z założeniem Księgi Wieczystej; doradzam złożenie wniosków do sądu z chwilą zawarcia umowy przenoszącej nieruchomość na waszą rzecz.
Zakup lokalu bez Księgi Wieczystej wiąże się z koniecznością wnikliwej analizy szeregu dodatkowych dokumentów, które przybliżą wam zarówno historię, jak i aktualny stan prawny nieruchomości. Szczególnie istotna jest analiza oraz interpretacja dokumentów pod względem ewentualnych obciążeń nieruchomości.
Zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej
Jest to jeden z podstawowych dokumentów. Składając wniosek o Kredyt Hipoteczny, przed podpisaniem umowy przedwstępnej, a także ostatecznej, zaświadczenie powinno być aktualne, tj. nie starsze, niż 30 dni. Zaświadczenie to wydawane jest przez daną spółdzielnię i podpisane przez osoby umocowane do reprezentowania spółdzielni zgodnie z zapisami w dziale II KRS prowadzonym dla spółdzielni, lub osoby dysponujące notarialnie sporządzonym pełnomocnictwem. Zaświadczenie powinno zawierać informacje o:
- lokalu (adres administracyjny, powierzchnia)
- gruncie, na którym zlokalizowany jest budynek (nr działki, nr Księgi Wieczystej gruntu)
- aktualnym właścicielu przedmiotowego mieszkania
- dokumencie, na podstawie którego właściciel wszedł w prawo do lokalu
- braku Księgi Wieczystej prowadzonej dla lokalu
- braku przeszkód do założenia Księgi Wieczystej
- braku obciążeń nieruchomości na rzecz osób trzecich (do zaakceptowania będzie również zapis mówiący o tym, że spółdzielnia nie posiada informacji o takowych obciążeniach)
- wniesieniu / rozliczeniu w całości wkładu budowlanego
- niezaleganiu z opłatami wobec spółdzielni (poza opłatami za CO i wodę, które rozliczane są w cyklu rocznym na podstawie płacowych zaliczek i faktycznego zużycia)
- spółdzielni mieszkaniowej w kontekście braku prowadzonych wobec niej postępowań sądowych, komorniczych bądź egzekucyjnych
- celu wydania zaświadczenia (sprzedaży oraz założenia Księgi Wieczystej dla lokalu)
W związku z faktem, iż żaden przepis ustawy prawa spółdzielczego, ani ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, nie przewiduje sankcji za odmowę wydania zaświadczenia, możecie napotkać na spore trudności w uzyskaniu dokumentu zawierającego wszystkie powyższe informacje.
Czy lokal jest wolny od długów?
Zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej jest istotne, jednak nie zawsze w pełni wyjaśnia wszystkie interesujące was aspekty. O ile zaległości czynszowe i wkład budowlany są bez przeszkód uwzględniane przez Spółdzielnię Mieszkaniową w oświadczeniu, o tyle z innymi zaległościami ciążącymi na lokalu lub na Sprzedającym możecie mieć problem i usłyszycie często, że spółdzielnia nie posiada odpowiednich druków do potwierdzenia interesujących was informacji.
Oto punkty, na które was uczulam i doradzam, jak zminimalizować związane z nimi ryzyko:
- Czynsz – Informacje o zaległościach czynszowych powinny być bez problemów ujęte w zaświadczeniu od Spółdzielni Mieszkaniowej. Jest to informacja wiarygodna, dodatkowo przyjęta przez spółdzielnie praktyka wydawania zaświadczenia w celu sprzedaży lokalu niejako wymusza na sprzedającym uregulowanie wszelkich zaległości przed uzyskaniem owego dokumentu
- Wkład budowlany – powinien być wniesiony lub rozliczony w całości. W przeciwnym wypadku, jeśli nie zostanie on spłacony przez Sprzedającego przed podpisaniem umowy sprzedaży, obowiązek jego spłaty będzie leżał po waszej stronie. Rozliczenie wkładu budowlanego powinno być potwierdzone przez Spółdzielnię Mieszkaniową równie łatwo, jak rozliczenia czynszowe.
- Kredyt normatywny – jest to kredyt zaciągnięty przez Spółdzielnię Mieszkaniową, a spłacany przez lokatorów. Lokal obciążony kredytem normatywnym można sprzedać/kupić bez konieczności wcześniejszej spłaty zadłużenia. W takiej sytuacji to nabywca będzie kontynuować spłatę kredytu. Jeżeli dział IV Księgi Wieczystej gruntu jest jednak wolny od wpisów hipoteki, a na zaświadczeniu ze Spółdzielni Mieszkaniowej wydanym w celu sprzedaży lokalu nie ma żadnej informacji o zaciągniętym kredycie, możecie być spokojni.
- Postępowania sądowe/komornicze – te prowadzone przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej mogą drastycznie pogorszyć warunki życia mieszkańców. W przypadku zajęcia rachunków spółdzielni przez komornika, wpłaty lokatorów za media nie będą trafiać do dostawców. Konieczność spłaty długu Spółdzielni Mieszkaniowej może stać się dodatkowym obciążeniem wszystkich lokatorów. Problemy finansowe spółdzielni mogą również prowadzić do wysprzedaży całego wspólnego majątku, który nie przynależy do konkretnych lokali (np. pomieszczenia gospodarcze, garaże i inne obiekty należące do spółdzielni). Dodatkowo w trakcie postępowania sądowego/komorniczego możecie napotkać na problem w przekształceniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w odrębną własność lokalu.
Aby zniwelować to ryzyko, warto przed podpisaniem umowy przedwstępnej poszukać informacji o Spółdzielni Mieszkaniowej w Internecie lub, co bardzo wskazane, porozmawiać z innymi jej członkami mieszkającymi na tym samym osiedlu. Istotna jest również weryfikacja pełnego odpisu Księgi Wieczystej gruntu pod względem wpisów w dziale III oraz IV, które mogą naprowadzić was na ewentualne spory spółdzielni z osobami trzecimi.
Zaległości Zbywcy wobec ZUS i US – tu weryfikacja jest o wiele łatwiejsza. Aby wyeliminować ryzyko obciążenia lokalu z tytułu zaległości Sprzedającego wobec US i ZUSu, warto uzyskać aktualne zaświadczenia z urzędów potwierdzające brak zaległości Zbywcy względem tych instytucji.
Co jeszcze pomoże bezpiecznie kupić mieszkanie bez Księgi Wieczystej?
Proponuję też, abyście uzyskali ze Spółdzielni Mieszkaniowej informację, czy istnieje możliwość przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na własnościowe prawo do lokalu. Taka możliwość powinna istnieć, a do przekształcenia namawiam was od razu po wejściu w posiadanie prawa do lokalu.
Postarajcie się uzyskać od Zbywcy dokument, na podstawie którego dysponuje on spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu. W przypadku umowy darowizny należy sprawdzić zapisy dot. ewentualnych służebności osobistych oraz prawa dożywocia. Jeśli takie zapisy istnieją, należy poprosić o dokument potwierdzający ich zniesienie lub wygaśnięcie. Dodatkowo w przypadku umowy darowizny lub decyzji o spadku poproście Zbywcę o zaświadczenie z US potwierdzające zgłoszenie darowizny / spadku do US.
Uwaga! Bezwzględnie zweryfikujcie Księgę Wieczystą gruntu, na której usytuowany jest budynek z przedmiotowym lokalem. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego Sygn. akt III CZP 104/12 w przypadku gruntu, który nie stanowi własności albo użytkowania wieczystego spółdzielni, niedopuszczalne jest założenie Księgi Wieczystej dla lokalu tam się znajdującego.
Mając powyższy komplet dokumentów i informacji nie powinniście mieć problemu z założeniem Księgi Wieczystej dla lokalu.
Kredyt hipoteczny na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu bez Księgi Wieczystej
Brak Księgi Wieczystej (KW) nie stanowi dla banku problemu w ocenie nieruchomości na zabezpieczenie kredytu, co więcej nie jest również przeszkodą w podpisaniu umowy kredytowej. Konieczność założenia KW, a ściślej rzecz ujmując złożenie wniosku do sądu o założenie KW dla lokalu, stanowić będzie dopiero warunek do wypłaty kredytu.
Zanim jednak otrzymacie umowę kredytową z banku, najpierw musicie złożyć wniosek o kredyt hipoteczny wraz z kompletem dokumentów. Dlatego też powinniście zadbać, aby dokumentacja kredytowa została uzupełniona dodatkowo o zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej obejmujące swym zakresem możliwie jak najwięcej wyżej wyszczególnionych informacji dotyczących przedmiotowego lokalu.
Jak założyć Księgę Wieczystą dla Spółdzielczego Własnościowego Prawa do Lokalu
Wniosek o założenie Księgi Wieczystej (KW) możecie złożyć w akcie notarialnym umowy właściwej za pośrednictwem notariusza. Taka forma jest preferowana przez większość banków kredytujących zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Zdecydowanie odradzam podpisywanie umowy właściwej w sytuacji, w której zostały złożone wnioski do sądu o założenie KW przed podpisaniem umowy. Z uwagi, iż wpisy w księdze wieczystej rozpatrywane są przez sąd wniosek po wniosku w kolejności ich złożenia, kluczowe jest złożenie kompletnego, poprawnie wypełnionego wniosku o ujawnienie was w dziale II tuż za wnioskiem o założenie KW dla przedmiotowego lokalu. Tym sposobem unikniecie rozpatrzenia przez sąd innych wniosków złożonych przez poprzedniego właściciela nieruchomości, które mogłyby zmienić jej stan prawny.
Ponadto, jeśli transakcja jest kredytowana przez bank, unikniecie problemów z wypłatą kredytu, jeżeli wnioski o założenie KW dla lokalu, ujawnienie was w dziale II oraz wpis hipoteki w dziale IV zostaną zawarte w akcie notarialnym.
Uwaga: często spotykam się z sytuacją, w której sądy wieczysto-księgowe do wniosku o założenie KW dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wymagają dodatkowego dokumentu ze spółdzielni mieszkaniowej w postaci przydziału lokatorskiego dla pierwszego lokatora przedmiotowego lokalu.
Zakup mieszkania bez księgi wieczystej – co jeszcze warto wiedzieć
Brak Księgi Wieczystej dla Lokalu możecie wykorzystać w negocjacjach cenowych (dodatkowe koszty + większe ryzyko = niższa cena transakcyjna).
Z uwagi na rodzaj nabywanego prawa lub brak Księgi Wieczystej dla lokalu, należy liczyć się w niektórych bankach z wyższym oprocentowaniem kredytu lub odmową jego przyznania.
Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.
 | Michał Dziemdziela Pośrednik w obrocie nieruchomościami Ekspert d/s kredytów hipotecznych SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM |